มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ

Moonlanithi Vipassana
Meditation
OnlineStudy
thai    english
Article สำนักวิปัสสนา
อ้อมน้อย
กิจกรรม About Us

[ Home ] [ ลานถาม-ตอบปัญหาธรรมะ ] [ ลานกวีธรรม ] [ ลานคิด เล่า เขียน ] [ ลานกลิ่นดอกแก้ว ] [ ค้นหากระทู้ ] [ สมัครสมาชิก ] [ login เข้าระบบ ]


ธรรมนคร (๖)








ธรรมนคร (๖)

ธรรมบรรยายจากศาลาเสือพิทักษ์ โดย หลวงพ่อเสือ



ธรรมนคร (๕)


ข้อที่ ๔ ท่านแสดงถึงญาณปัญญา มี ๑๖ ญาณด้วยกัน เรียกว่า “โสฬสญาณ” นับตั้งแต่ นามรูปปริจเฉทญาณ จนถึง ปัจจเวกขณญาณ

แต่ในคาถาอันที่เป็นหัวใจแห่งวิปัสสนากัมมัฏฐาน ท่านนับเอาสมสนญาณขึ้นต้น มี ๑๐ ญาณ นับตั้งแต่ ๑. สัมมสนญาณ ๒. อุทยัพพญาณ ๓. ภังคญาณ ๔. ภยญาณ ๕. อาทีนวญาณ ๖. นิพพิทาญาณ ๗. มุญจิตุกัมมยตาญาณ ๘. ปฏิสังขารญาณ ๙. สังขารุเปกขาญาณ ๑๐. อนุโลมญาณ แค่อนุโลมญาณนี้ ท่านยกขึ้นว่า พึงทราบว่าวิปัสสนาที่ผู้จะต้องปฏิบัตินี้มี ๑๐ ประการ เท่านั้นเอง

ทสฺวิปสฺสนาญาณ ก็คือ พึงทราบว่า วิปัสสนาญาณมี ๑๐ ประการ คือ

๑. สัมมสนญาณ คือ ปัญญาที่เห็นนามรูปเป็นไตรลักษณ์

๒. อุทยัพพยญาณ คือ ปัญญาที่เห็นความเกิดดับของนามรูป

๓. ภังคญาณ คือ ปัญญาที่รู้แต่ความดับไปฝ่ายเดียวของนามรูป

๔. ภยญาณ คือ เป็นญาณปัญญาที่รู้ว่านามรูปนี้เป็นภัยอย่างเดียว

๕. อาทีนวญาณ คือ ปัญญาที่รู้สึกเห็นโทษของนามรูป

โดย ศาลาธรรม [10 มิ.ย. 2557 , 09:17:37 น.] ( IP = 58.9.14.194 : : ) เก็บกระทู้นี้ไว้ใน Bookmarkส่งกระทู้นี้ให้เพื่อนของคุณ


  สลักธรรม 1




๖. นิพพิทาญาณ คือ ปัญญาที่รู้สึกเบื่อหน่ายต่อการมีนามรูปนี้ เบื่อหน่ายอะไร เบื่อหน่ายเพราะนามรูปนี้เป็นภัย นามรูปนี้มีแต่ดับอย่างเดียว นามรูปนี้เกิดดับ นามรูปนี้เป็นไตรลักษณ์ เพราะนามรูปนี้เป็นไตรลักษณ์ แล้วมีความเกิดดับ จนกระทั่ง ดับอย่างเดียว เห็นโทษเห็นภัย จึงเกิดเบื่อหน่าย เป็นเหตุปัจจัยซึ่งกันและกัน

๗. มุญจิตุกัมมยตาญาณ คือ ปัญญาที่เบื่อหน่ายที่จะไปให้พ้นจากนามรูปนี้ จึงเป็นเหตุให้เกิด

๘. ปฏิสังขารญาณ คือ ปัญญาที่รู้อุบายในการพิจารณานามรูป (ว่าจะต้องเพ่งพิจารณาดูต่อไป วางใจเป็นอุเบกขาเวทนา ไม่กลัว ไม่สั่นสะเทิ้มสะท้านอะไรอีกแล้ว ตามพิจารณาความไม่เที่ยงนั้นต่อไป อนุปัสสนา ก็เหมือนวสีแล้ว คล่องในการเข้า-ออกแล้ว ดูไปใครได้ อนิจจังปรากฏขึ้นเรื่อยๆ ถี่เข้าถี่เข้า อนัตตาก็ถี่เข้า ทุกฺขัง ก็ถี่เข้า เหมือนวสี แต่เป็นอนุปัสสี

โดย ศาลาธรรม [10 มิ.ย. 2557 , 09:18:47 น.] ( IP = 58.9.14.194 : : )


  สลักธรรม 2




๙. สังขารุเปกขาญาณ คือ ญาณที่วางเฉยต่อนามรูป พิจารณาไตรลักษณ์ที่ปรากฏ หมายถึงผู้มีปัญญาปรีชาแล้ว รอดพ้นจากการกักขังจิตอยู่ในรูป – นามขันธ์ ๕ หมายถึง ตัวปัญญา คือจิตประกอบไปด้วยปัญญามาเป็นผู้ดูงานเฉยๆ ไม่บงการงานแล้ว ดูละครอย่างชนิดฉมังเลยว่า เป็นแต่โทษ เป็นแต่ภัย เป็นแต่โทษ เป็นแต่ภัย และพิจารณารูปนามนั้น ด้วยความเป็นไตรลักษณ์ จะกระทั่งอำนาจถึงความสุข อนุโลมญาณก็เกิดขึ้น

๑๐. อนุโลมญาณ คือ ปัญญาที่อนุโลมให้เป็นอริยสัจจธรรม ความเป็นจริง อนุโลมได้อย่างไร แล้วใครเป็นผู้อนุโลม เพราะจิตที่ไม่ลำเอียง จิตที่เป็นอุเบกขา ในการพิจารณานามรูปที่เคยจะพ้นจากนามรูป และเบื่อหน่ายนามรูป เพราะเห็นโทษในนามรูป ว่านามรูปนี้มีแต่ความรู้สึกเบื่อหน่าย ซึ่งเกิดมาจากความดับอย่างเดียว และมีการเกิดดับ และนามรูปนั้นเป็นไตรลักษณ์

ความเป็นไตรลักษณ์ในการเกิดดับ จนดับอย่างเดียว จนเป็นภัยเป็นโทษ เกิดความเบื่อหน่าย แล้วอยากจะพ้น แล้วไปไม่พ้น จึงอนุโลมให้ผู้วางเฉยนั้น ปรากฏการณ์ คือ นิ่งภาพที่เคยหวั่นและไหวไปตามอาการของญาณปัญญา ก็จะอยู่ในวิถีแห่งปัญญาที่สงบนิ่งตรงดิ่งแห่งการมองอนุโลมญาณ เห็น สัจจธรรม ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค ท่านกล่าวว่า วิปัสสนาญาณมี ๑๐ ประการ ดังนี้

โดย ศาลาธรรม [10 มิ.ย. 2557 , 09:19:54 น.] ( IP = 58.9.14.194 : : )


  สลักธรรม 3




สุญฺญโต วิโมฺกโข อนิมตฺโต วิโมกฺโข อปฺปณิหิโต วิโมกฺโข เจติ ตโย วิโมกฺขา วิโมกข์ แปลว่า ความหลุดพ้น คนเราจะหลุดพ้นได้

๑. หลุดพ้นด้วยความไม่ใช่ตัวตน
๒. หลุดพ้นโดยไม่มีนิมิตเครื่องหมาย
๓. หลุดพ้นด้วยความไม่เป็นที่ตั้งของตัณหา

สุญฺญตวิโมกข์ คือ หลุดพ้นความเป็นของไม่ใช่ตัวตน หลุดอย่างนี้ คือเมื่ออนุโลมญาณแล้วจิตก็หลุดพ้นจากอุปาทานขันธ์ เรียกว่า สุญฺญตวิโมกข์

อนิมิตฺตวิโมกข์ คือ ไม่มีนิมิต เครื่องหมาย

อปฺปณิหิตวิโมกข์ คือ หลุดพ้นโดยความไม่เป็นที่ตั้งแห่งตัณหา ก็คือ จิตนั้น สิ้นสุดจากกิเลส ตัดกิเลสเป็นสมุทเฉท คือไม่เป็นที่ตั้งแห่งตัณหา

ถ้าถามว่า ตัณหาเกิดขึ้นที่ไหน? ตัณหาเกิดขึ้นที่จิต เมื่อตัณหาเกิดขึ้นที่จิต กิเลสเกิดขึ้นที่ไหน? เมื่อเรียนมาถึงตรงนี้แล้ว ต้องเกิดขึ้นที่จิต โลภเป็นเจตสิก เกิดขึ้นกับจิต ตั้งอยู่ที่เดียวกับจิต ดับไปกับที่จิต โลภเกิดขึ้นที่รูปไหม? นั่นเป็นรูปารมณ์ ไม่มีโลภะ นั่นผิด Standard เห็นไหมลูก เรียนมาถึงตอนนี้ กิเลสเกิดขึ้นตามอารมณ์นั่นโดยนัยการสอน แต่โดยนัยการปฏิบัติ กิเลสเกิดขึ้นที่จิต ตัณหาก็เกิดที่จิต ตัณหาองค์ธรรมคือโลภะ

โลภะเป็นเจตสิก เจตสิกเกิดขึ้นกับจิต แล้วจิตเป็นตัวรู้อารมณ์ อารมณ์เป็นตัวถูกใส่ร้ายมาตลอด เห็นไหมลูก เรียนมาถึงตอนนี้ อารมณ์ถูกใส่ร้าย โดยไม่มีมูลความจริงว่าเป็นที่เกิดกิเลส

โดย ศาลาธรรม [10 มิ.ย. 2557 , 09:21:28 น.] ( IP = 58.9.14.194 : : )


  สลักธรรม 4




ข้อที่ ๖. สังคหบาลี จะพูดถึง สุญฺญตนุปัสสนา ในวิปัสสนาก็คือ เอาสุญฺญตวิโมกข อนิมิตฺตวิโมกฺข อปฺปณิหิตโมกฺข มาเป็นวสี ..สุญฺญตนุปสฺสนา อนิมิตตนุปสฺสนา อปฺปณิหิตวิโมกฺข เจติ ตีนิ วิโมกฺขา จะ เทวิทานิ เป็นต้น ท่านกล่าวถึงว่า การภาวนาวิปัสนากัมมัฏฐานนี้ การหลุดพ้น คือ หลุดพ้นด้วยการตามพิจารณา เห็นนามรูป ไม่ใช่ตัวตน

อนิมิตตนุปสฺสนา คือ หลุดพ้นได้ด้วยการพิจารณาตามเห็นความไม่มีนิมิตของรูป – นาม (นิมิตอนุพยัญชนะ) เช่น ความเป็นหญิง – ความเป็นชาย เราต้องนึกกันก่อนว่า ลักษณะความเป็นหญิง – เป็นชายเป็นอย่างไร เช่น ผู้ชายต้องมีกระเดือก มีเสียงห้าวเป็นสัญลักษณ์ ส่วนผู้หญิงก็จะเล่นของชดช้อย อ่อนๆ นี่เป็นลักษณะบอกอิตถีภาวะ -ปุริสภาวะ

คราวนี้ อนุพยัญชนะ นั้น มันติดอยู่ในใจเรา แต่พอปฏิบัติแล้ว อนุพยัญชนะ มันก็ถูกทำลาย คือ ไม่มีนิมิตของรูป – นามเลย ที่จะบ่งบอกเป็นหญิง เป็นชาย เป็นแต่รูปล้วนๆ นามล้วนๆ ที่เกิดแล้วดับ ไม่มีหญิงไม่มีชายในรูปนั้นด้วย

อปฺปณิหิตานุปสฺสนา คือ หลุดพ้นด้วยการตามเห็นรูปนาม ไม่ใช่เป็นที่ตั้งแห่งตัณหา เพราะว่า เมื่อก่อนเรารู้ว่ารูปเป็นที่ตั้งแห่งตัณหา แต่นัยปฏิบัติแล้วในที่สุดรูปนามก็ไม่เป็นที่ตั้งแห่งตัณหา เพราะรูปเกิดขึ้น รูปดับ นามเกิดขึ้น นามดับ ตัณหามันเป็นที่มาของอนุสัย ซึ่งมันเกิดขึ้นไหลเรื่อยไป แล้วก็ดับไป แต่มันเกิดย้อมแล้วย้อมอีกมาบ่อยๆ เหมือนกัน แล้วมันตัดกิเลสเป็นสมุทเฉทปหาณได้ รูปนั้นจึงเป็นรูปวิสุทธิ นามนั้นจึงเป็นนามวิสุทธิ ใช้คำนี้ได้ “ทิฏฐิวิสุทธิ”

ฉะนั้น พระอรหันต์เดินไป รูปนั้นเป็นรูปบริสุทธิ์ไหม บริสุทธิ์เพราะเป็นอนุปาทานขันธ์ ไม่เป็นที่ตั้งแห่งตัณหา ความอยากได้อีกต่อไป สักแต่ว่าเป็นรูป สักแต่ว่าเป็นกาย สักแต่ว่าเป็นเวทนา สักแต่ว่าจิต สักแต่ว่าเป็นธรรม

โปรดติดตามตอนต่อไป

โดย ศาลาธรรม [10 มิ.ย. 2557 , 09:23:16 น.] ( IP = 58.9.14.194 : : )

ขอเชิญแสดงความคิดเห็น
จาก : *
Code :
กรุณากรอก Code ตัวเลขด้านบน *
อีเมล์ : หากไม่ต้องการให้เว้นว่าง
รูปภาพ : ไม่เกิน 150KB
รายละเอียด :
Icon Toy
Special command

* *
กรุณาคลิ๊ก Post message เพียงครั้งเดียว.... 

คำเตือน
  • การแอบอ้างใช้ชื่อบุคคลซึ่งอาจทำให้บุคคลนั้นเกิดความเสียหาย อาจถูกดำเนินคดีทางกฏหมายได้
  • การโพสรูปภาพที่ไม่เหมาะสม หรือ ไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของภาพ อาจถูกดำเนินคดีทางกฏหมายได้
  • หากพบเห็นรูปภาพหรือกระทู้ที่ไม่เหมาะสมสามารถเมล์เข้ามาได้ที่ freewebboard@thaimisc.com โดยระบุ subject "กระทู้ไม่เหมาะสม" พร้อมทั้งระบุ ADDRESS ของเว็บบอร์ด

ผู้ช่วยเหลือ-แหล่งข้อมูล

[ คีตธรรม ] [ ตารางสี ] [ ค้นหาเพลง ]

ลานภาพ

อบรมวิปัสสนา

ค้นหา

ค้นหา-GooGle

สร้างสรรค์โดย a2.gif (164 bytes) http://www.abhidhamonline.org