มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ

Moonlanithi Vipassana
Meditation
OnlineStudy
thai    english
Article สำนักวิปัสสนา
อ้อมน้อย
กิจกรรม About Us

[ Home ] [ ลานถาม-ตอบปัญหาธรรมะ ] [ ลานกวีธรรม ] [ ลานคิด เล่า เขียน ] [ ลานกลิ่นดอกแก้ว ] [ ค้นหากระทู้ ] [ สมัครสมาชิก ] [ login เข้าระบบ ]


เจตสิกปรมัตถ์โดยสังเขป (ตอน ๒)





เจตสิกตอนที่ ๑...อ่านที่นี่


เจตสิกเป็นธรรมชาติที่ประกอบกับจิต ปรุงแต่งจิตให้เป็นไปต่างๆนานาตามคุณลักษณะประจำตัวของเจตสิก เป็นเหตุให้จิตแสดงอำนาจเป็นไปตามการปรุงแต่งนั้นๆ ได้ เปรียบเหมือนสีที่เมื่อใส่ลงไปในน้ำ ก็แปรเปลี่ยนน้ำนั้นไปตามอำนาจของสีที่ใส่เข้าไป ดังที่แสดงไว้ในตอนที่แล้ว

เจตสิกมีมากมายถึง ๕๒ ประเภท โดยแบ่งออกเป็น ๓ กลุ่ม (ราสี) คือ

๑) อัญญสมานาเจตสิก ประกอบได้กับจิตทุกประเภท มี ๑๓ ดวง โดยแบ่งเป็น ๒ กลุ่ม
- สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ๗ ดวง
- ปกิณณกเจตสิก ๖ ดวง

๒) อกุศลเจตสิก ประกอบได้กับเฉพาะอกุศลจิตเท่านั้น มี ๑๔ ดวง แบ่งเป็น ๕ กลุ่ม
- โมจตุกเจตสิก ๔
- โลติกเจตสิก ๓
- โทจตุกเจตสิก ๔
- ถีทุกเจตสิก ๒
- วิจิกิจฉาเจตสิก ๑

๓) โสภณเจตสิก ประกอบได้กับโสภณจิตเท่านั้น มี ๒๕ ดวง แบ่งเป็น ๔ กลุ่ม
- โสภณสาธารณเจตสิก ๑๙
- วิรตีเจตสิก ๓
- อัปปมัญญาเจตสิก ๒
- ปัญญินทรีย์เจตสิก ๑

การนำเสนอเรื่องเจตสิกนี้จะยกเจตสิกมาที่ละกลุ่มว่าประกอบกับจิตอะไรได้บ้าง แล้วจะดำเนินเรื่องโดยตามจิตที่ประกอบกับเจตสิกในกลุ่มนั้นๆนะคะ

โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 04:51:24 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : ) เก็บกระทู้นี้ไว้ใน Bookmarkส่งกระทู้นี้ให้เพื่อนของคุณ


  สลักธรรม 1


เมื่อเจตสิกแบ่งเป็น ๓ กลุ่มแล้ว เราจะแบ่งจิตเป็น ๓ กลุ่มเช่นกันเพื่อจะจับเจตสิกเข้าไปได้พอดีกัน จะได้ศึกษาไปตามจิตที่ละกลุ่มพร้อมกับเจตสิก ทีนี้จะแบ่งอย่างไรเพื่อให้ลงตัวกันพอดีกับเจตสิก ในเมื่ออัญญสมานาเจตสิกกลุ่มเดียวก็ประกอบได้กับจิตทั้งหมด

จิตทั้งหมด ๘๙ หรือ ๑๒๑ ดวงโดยพิสดาร จะแบ่งเป็น ๓ กลุ่มได้ดังนี้คือ
๑. อเหตุกจิต ๑๘ ดวง
๒. อกุศลจิต ๑๒ ดวง
๓. โสภณจิต ๕๙/๙๑ ดวง

ดังนั้นก็จะได้ดังนี้นะคะ
- อัญญสมานาเจตสิก ประกอบกับ จิตทั้ง ๓ กลุ่ม (อเหตุกจิต, อกุศลจิต, โสภณจิต)
- อกุศลเจตสิก ประกอบกับ อกุศลจิต
- โสภณเจตสิก ประกอบกับ โสภณจิต

โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 05:18:58 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )


  สลักธรรม 2


โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 05:42:59 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )


  สลักธรรม 3


ขอย้อนกลับไปนิดนะคะ

จิตและเจตสิกเป็นนามธรรม เป็นธรรมชาติที่แยกออกจากกันไม่ได้ เกิดพร้อมกัน ดับพร้อมกัน รู้อารมณ์เดียวกัน และอาศัยวัตถุเดียวกัน แต่ที่เราสามารถเรียนแยกกันได้
ก็ด้วยพระสัพพัญญุตาญาณขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า _/\_


จิตเป็นประธานในงานทั้งปวง แต่จิตจะทำงานการต่างๆไม่ได้โดยปราศจากเจตสิก และ ก็มิได้หมายความว่ามีจิตเกิดขึ้นมาคอยก่อนนะคะ จิตและเจตสิกเกิดขึ้นรับรู้อารมณ์พร้อมกัน แล้วก็เจตสิกอีกนั่นหละที่ปรุงแต่งจิตให้เกิดความชอบ ไม่ชอบ ในอารมณ์นั้นๆ ต่อไป

เกริ่นไว้แล้วแต่แรกว่า...จิตเปรียบดั่งน้ำเปล่าบรรจุในแก้ว น้ำก็มาพร้อมแก้ว ก็เหมือนจิตต้องมีที่อาศัย และเมื่อน้ำถูกปรุงแต่งด้วยสีเขียว ก็เปลี่ยนไปเรียกน้ำนั้นว่า “น้ำเขียว” น้ำเขียวนั้นก็ยังคงอยู่ในแก้วใช่ไหมค่ะ และเราก็ไม่สามารถแยกสีเขียวออกมาให้ลอยเด่นเป็นสง่าได้ เช่นกัน จิต-เจตสิกก็แยกออกจากกันไม่ได้ สมมุติต่อมาว่า...แก้วน้ำเขียวนั้นแตก ผลเป็นอย่างไร ลองมโนตามนะคะ ภาพก็คงออกมาเหมือนกัน (แก้วน้ำแตกงานเข้าอะสิ ๕๕๕) เช่นกัน จิต-เจตสิก ย่อมดับไปพร้อมกัน

โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 05:52:02 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )


  สลักธรรม 4


สรุปภาพของเจตสิก ๓ กลุ่ม + จิต ๓ กลุ่ม ให้ดูอีกครั้งค่ะ

โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 05:57:23 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )


  สลักธรรม 5


โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 06:02:50 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )


  สลักธรรม 6


โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 06:16:29 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )


  สลักธรรม 7



โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 06:17:31 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )


  สลักธรรม 8


วันนี้ขอจบเท่านี้ก่อนนะคะ และต้องขออนุญาตไปช้าๆ วันละนิด เพราะมีปัญหาเรื่องตาเล็กน้อยค่ะ

โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 06:26:22 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )

ขอเชิญแสดงความคิดเห็น
จาก : *
Code :
กรุณากรอก Code ตัวเลขด้านบน *
อีเมล์ : หากไม่ต้องการให้เว้นว่าง
รูปภาพ : ไม่เกิน 150KB
รายละเอียด :
Icon Toy
Special command

* *
กรุณาคลิ๊ก Post message เพียงครั้งเดียว.... 

คำเตือน
  • การแอบอ้างใช้ชื่อบุคคลซึ่งอาจทำให้บุคคลนั้นเกิดความเสียหาย อาจถูกดำเนินคดีทางกฏหมายได้
  • การโพสรูปภาพที่ไม่เหมาะสม หรือ ไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของภาพ อาจถูกดำเนินคดีทางกฏหมายได้
  • หากพบเห็นรูปภาพหรือกระทู้ที่ไม่เหมาะสมสามารถเมล์เข้ามาได้ที่ freewebboard@thaimisc.com โดยระบุ subject "กระทู้ไม่เหมาะสม" พร้อมทั้งระบุ ADDRESS ของเว็บบอร์ด

ผู้ช่วยเหลือ-แหล่งข้อมูล

[ คีตธรรม ] [ ตารางสี ] [ ค้นหาเพลง ]

ลานภาพ

อบรมวิปัสสนา

ค้นหา

ค้นหา-GooGle

สร้างสรรค์โดย a2.gif (164 bytes) http://www.abhidhamonline.org