Moonlanithi |
Vipassana Meditation |
OnlineStudy thai english |
Article |
สำนักวิปัสสนา อ้อมน้อย |
กิจกรรม | About Us |
เจตสิกปรมัตถ์โดยสังเขป (ตอน ๒)
เจตสิกตอนที่ ๑...อ่านที่นี่
เจตสิกเป็นธรรมชาติที่ประกอบกับจิต ปรุงแต่งจิตให้เป็นไปต่างๆนานาตามคุณลักษณะประจำตัวของเจตสิก เป็นเหตุให้จิตแสดงอำนาจเป็นไปตามการปรุงแต่งนั้นๆ ได้ เปรียบเหมือนสีที่เมื่อใส่ลงไปในน้ำ ก็แปรเปลี่ยนน้ำนั้นไปตามอำนาจของสีที่ใส่เข้าไป ดังที่แสดงไว้ในตอนที่แล้ว
เจตสิกมีมากมายถึง ๕๒ ประเภท โดยแบ่งออกเป็น ๓ กลุ่ม (ราสี) คือ
๑) อัญญสมานาเจตสิก ประกอบได้กับจิตทุกประเภท มี ๑๓ ดวง โดยแบ่งเป็น ๒ กลุ่ม - สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ๗ ดวง - ปกิณณกเจตสิก ๖ ดวง
๒) อกุศลเจตสิก ประกอบได้กับเฉพาะอกุศลจิตเท่านั้น มี ๑๔ ดวง แบ่งเป็น ๕ กลุ่ม - โมจตุกเจตสิก ๔ - โลติกเจตสิก ๓ - โทจตุกเจตสิก ๔ - ถีทุกเจตสิก ๒ - วิจิกิจฉาเจตสิก ๑
๓) โสภณเจตสิก ประกอบได้กับโสภณจิตเท่านั้น มี ๒๕ ดวง แบ่งเป็น ๔ กลุ่ม - โสภณสาธารณเจตสิก ๑๙ - วิรตีเจตสิก ๓ - อัปปมัญญาเจตสิก ๒ - ปัญญินทรีย์เจตสิก ๑
การนำเสนอเรื่องเจตสิกนี้จะยกเจตสิกมาที่ละกลุ่มว่าประกอบกับจิตอะไรได้บ้าง แล้วจะดำเนินเรื่องโดยตามจิตที่ประกอบกับเจตสิกในกลุ่มนั้นๆนะคะโดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 04:51:24 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 1
เมื่อเจตสิกแบ่งเป็น ๓ กลุ่มแล้ว เราจะแบ่งจิตเป็น ๓ กลุ่มเช่นกันเพื่อจะจับเจตสิกเข้าไปได้พอดีกัน จะได้ศึกษาไปตามจิตที่ละกลุ่มพร้อมกับเจตสิก ทีนี้จะแบ่งอย่างไรเพื่อให้ลงตัวกันพอดีกับเจตสิก ในเมื่ออัญญสมานาเจตสิกกลุ่มเดียวก็ประกอบได้กับจิตทั้งหมด
จิตทั้งหมด ๘๙ หรือ ๑๒๑ ดวงโดยพิสดาร จะแบ่งเป็น ๓ กลุ่มได้ดังนี้คือ๑. อเหตุกจิต ๑๘ ดวง ๒. อกุศลจิต ๑๒ ดวง ๓. โสภณจิต ๕๙/๙๑ ดวง
ดังนั้นก็จะได้ดังนี้นะคะ- อัญญสมานาเจตสิก ประกอบกับ จิตทั้ง ๓ กลุ่ม (อเหตุกจิต, อกุศลจิต, โสภณจิต) - อกุศลเจตสิก ประกอบกับ อกุศลจิต
- โสภณเจตสิก ประกอบกับ โสภณจิตโดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 05:18:58 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 2
โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 05:42:59 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 3
ขอย้อนกลับไปนิดนะคะ
จิตและเจตสิกเป็นนามธรรม เป็นธรรมชาติที่แยกออกจากกันไม่ได้ เกิดพร้อมกัน ดับพร้อมกัน รู้อารมณ์เดียวกัน และอาศัยวัตถุเดียวกัน แต่ที่เราสามารถเรียนแยกกันได้
ก็ด้วยพระสัพพัญญุตาญาณขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า _/\_
จิตเป็นประธานในงานทั้งปวง แต่จิตจะทำงานการต่างๆไม่ได้โดยปราศจากเจตสิก และ ก็มิได้หมายความว่ามีจิตเกิดขึ้นมาคอยก่อนนะคะ จิตและเจตสิกเกิดขึ้นรับรู้อารมณ์พร้อมกัน แล้วก็เจตสิกอีกนั่นหละที่ปรุงแต่งจิตให้เกิดความชอบ ไม่ชอบ ในอารมณ์นั้นๆ ต่อไป
เกริ่นไว้แล้วแต่แรกว่า...จิตเปรียบดั่งน้ำเปล่าบรรจุในแก้ว น้ำก็มาพร้อมแก้ว ก็เหมือนจิตต้องมีที่อาศัย และเมื่อน้ำถูกปรุงแต่งด้วยสีเขียว ก็เปลี่ยนไปเรียกน้ำนั้นว่า น้ำเขียว น้ำเขียวนั้นก็ยังคงอยู่ในแก้วใช่ไหมค่ะ และเราก็ไม่สามารถแยกสีเขียวออกมาให้ลอยเด่นเป็นสง่าได้ เช่นกัน จิต-เจตสิกก็แยกออกจากกันไม่ได้สมมุติต่อมาว่า...แก้วน้ำเขียวนั้นแตก ผลเป็นอย่างไร ลองมโนตามนะคะ ภาพก็คงออกมาเหมือนกัน (แก้วน้ำแตกงานเข้าอะสิ ๕๕๕) เช่นกัน จิต-เจตสิก ย่อมดับไปพร้อมกันโดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 05:52:02 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 4
สรุปภาพของเจตสิก ๓ กลุ่ม + จิต ๓ กลุ่ม ให้ดูอีกครั้งค่ะโดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 05:57:23 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 5
โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 06:02:50 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 6
โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 06:16:29 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 7
โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 06:17:31 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 8
วันนี้ขอจบเท่านี้ก่อนนะคะ และต้องขออนุญาตไปช้าๆ วันละนิด เพราะมีปัญหาเรื่องตาเล็กน้อยค่ะโดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [23 ต.ค. 2557 , 06:26:22 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
ขอเชิญแสดงความคิดเห็น คำเตือน
- การแอบอ้างใช้ชื่อบุคคลซึ่งอาจทำให้บุคคลนั้นเกิดความเสียหาย อาจถูกดำเนินคดีทางกฏหมายได้
- การโพสรูปภาพที่ไม่เหมาะสม หรือ ไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของภาพ อาจถูกดำเนินคดีทางกฏหมายได้
- หากพบเห็นรูปภาพหรือกระทู้ที่ไม่เหมาะสมสามารถเมล์เข้ามาได้ที่ freewebboard@thaimisc.com โดยระบุ subject "กระทู้ไม่เหมาะสม" พร้อมทั้งระบุ ADDRESS ของเว็บบอร์ด
ผู้ช่วยเหลือ-แหล่งข้อมูล |
[ คีตธรรม ] [ ตารางสี ] [ ค้นหาเพลง ] |
ลานภาพ |
ค้นหา |
สร้างสรรค์โดย http://www.abhidhamonline.org |