Moonlanithi |
Vipassana Meditation |
OnlineStudy thai english |
Article |
สำนักวิปัสสนา อ้อมน้อย |
กิจกรรม | About Us |
เจตสิกปรมัตถ์โดยสังเขป (ตอน ๕)
เจตสิกปรมัตถ์โดยสังเขป (ตอนที่ ๕)
เจตสิก ตอนที่ ๔...อ่านที่นี่
จบพอสังเขปสำหรับอัญญสมานาเจตสิก ๑๓ ที่ประกอบกับอเหตุกจิต ๑๘ ดวงไปแล้ว ต่อไปจะเป็นอกุศลจิต ๑๒ ดวง
อกุศลจิต ๑๒ มีเจตสิกประกอบกับ ๒ กลุ่ม คือ
๑) อัญญสมานาเจตสิก ๑๓ ดวงและ๒) อกุศลเจตสิก ๑๔ ดวง
รวม ๒๗ ดวง
....ต่อไป มาดูหน้าตาของอกุศลเจตสิก ๑๔โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 10:28:40 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : ) [ 1 ] [ 2 ]
สลักธรรม 1
โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 10:41:04 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 2
โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 10:42:49 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 3
อกุศลเจตสิก ประกอบได้เฉพาะกับอกุศลจิต ๑๒ เท่านั้นอกุศลเจตสิก จำแนกออกเป็น๕ กลุ่มคือ
๑. โมจตุกเจตสิก ๔ ประกอบด้วย...โมหเจตสิก ...อหิริกเจตสิก ...อโนตตัปปเจตสิก ...อุทธัจจเจตสิก
๒. โลติกเจตสิก ๓ ประกอบด้วย...โลภเจตสิก ...ทิฏฐิเจตสิก ...มานเจตสิก ๓. โทจตุกเจตสิก ๔ ประกอบด้วย ...โทสเจตสิก ...อิสสาเจตสิก ...มัจฉริยเจตสิก ...กุกกุจจเจตสิก ๔. ถีทุกเจตสิก ๒ ประกอบด้วย ...ถีนเจตสิก ...มิทธเจตสิก ๕. วิจิกิจฉาเจตสิก ๑ โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 10:55:22 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 4
โมจตุกเจตสิก ๔ได้แก่ โมหเจตสิก อหิริกเจตสิก อโนตตัปปเจตสิก อุทธัจจเจตสิก โดยมีโมหเจตสิกเป็นประธาน
* โมจตุกเจตสิกเป็นเจตสิกที่สาธารณแก่อกุศลจิตทั้งหมด และเข้าประกอบพร้อมกันหมดทั้ง ๔ ดวง
- โมหเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่ซ่อนเร้นปิดบังสภาพความจริงของอารมณ์ต่างๆ
(: ดุจสุนัขที่แทะกระดูกและหลงน้ำลายตัวเอง)
- อหิริกเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่ไม่มีความละอายต่อบาปทุจริตต่างๆ
(: ดุจสุกรที่ไม่รังเกียจคูถ)
- อโนตตัปปเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่ไม่กลัวต่อทุจริต มีความ
(: ดุจตั๊กแตนไม่สะดุ้งกลัวไฟ)
- อุทธัจจเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่ฟุ้งซ่านไปในอารมณ์อื่น คือจับอารมณ์ไม่มั่น ปรุงแต่งจิตให้รับอารมณ์อื่นอยู่เสมอ
(: ดุจธงที่พัดพลิ้วเพราะถูกลมพัด)โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 11:05:14 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 5
โมจตุกเจตสิก ๔ เข้าประกอบกับอกุศลจิตทุกดวง ในเวลาที่บุคคลประพฤติทุจริตทั้งหลาย มีปาณาติปาตเป็นต้นนั้น เพราะเหตุว่า...
... โมหเจตสิก ความโง่ ความหลงปิดบังให้ไม่รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง... ทำให้ความไม่ละอายต่อบาป (อหิริกเจตสิก) และความไม่สะดุ้งกลัวต่อบาป (อโนตตัปปเจตสิก) เกิดขึ้น ...พร้อมกับมีอุทธัจจเจตสิก ความฟุ้งซ่าน จับอารมณ์ไม่มั่นคง ความไม่สงบแห่งจิตเกิดขึ้น จึงกล้าทำอกุศล
อกุศลเจตสิก ๔ ดวงนี้จึงสาธารณแก่อกุศลจิตทุกดวง และรียกชื่ออีกอย่างว่า อกุศลสาธารณเจตสิก หรือ สัพพากุศลสาธารณเจตสิก (ซึ่งมาจาก สัพพ+อกุศล+สาธารณ+ เจตสิก)
สรุป- โมจตุกเจตสิกทั้ง ๔ ประกอบได้กับอกุศลจิตทั้ง ๑๒ - โมจตุกเจตสิกทั้ง ๔ ดวงจะประกอบกับอกุศลจิตพร้อมกันเสมอ และต่างก็ทำหน้าที่ของตนๆ ไม่ก้าวก่ายกัน โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 11:12:46 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 6
*โลติกเจตสิก ๓ ได้แก่ โลภเจตสิก ทิฏฐิเจตสิก มานเจตสิก โดยมีโลภเจตสิกเป็นประธาน
โลติกเจตสิก ประกอบได้กับโลภมูลจิต ๘ ดวง ตามสมควร
- โลภเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่มียินดีติดใจในอารมณ์ (: ดุจลิงติดตัง) โลภะ เปรียบเสมือนชะลอมที่ตักน้ำไม่รู้จักเต็ม ดูได้จากวิวัฒนาการต่างๆที่เกิดขึ้น ล้วนเกิดขึ้นเพื่อสนองความต้องการของมนุษย์ที่ไม่รู้จักพอทั้งสิ้น เช่นละครทีวี เรื่องใดก็ตามที่มีผู้ชมมาก ก็จะมีการสร้างภาค ๒ ภาค ๓ฯ ตามมา หรือ มี i phone i pad รุ่น ๑ออกมา ก็จะตามมาด้วยรุ่น ๒, ๓ ,๔...อย่างไม่รู้จักพอ
เราอาจจะไม่เคยคิด ..การซื้อของต่างๆก็คือการแลกเปลี่ยนโลภะซึ่งกันและกัน ...เราอยากได้ของที่ดี ราคาถูก ...คนขายก็อยากได้เงินมากๆ
โลภะ ความยินดีอยากได้จึงเปรียบเสมือนชะลอมที่ตักไม่รู้จักเต็ม
นอกจากความทะยานอยากได้ในอารมณ์ต่างๆแล้ว เรายังมีความยินดีในความเห็นผิดอีก ทิฏฐิจึงเกิดพร้อมกับโลภะ
โลภเจตสิก ประกอบได้กับโลภมูลจิตทั้ง ๘ ดวงโดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 11:27:25 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 7
- ทิฏฐิเจตสิก
ทิฏฐิเจตสิกเป็นธรรมชาติที่มีความเห็นผิดในอารมณ์ เป็นความเห็นผิดที่คลาดเคลื่อนจากสภาวธรรมตามความเป็นจริง จึงมีความยึดมั่นโดยหาปัญญามิได้
ความเห็นผิดที่เป็นสามัญทั่วไปของสัตวโลกทั้งหลายก็คือสักกายทิฏฐิ เป็นความเห็นผิดในรูป ในนามที่มาประชุมกัน ว่าเป็นตัวตนคนสัตว์เป็นหญิงเป็นชาย เป็นต้น
นอกจากนั้นก็ยังมีความเห็นผิดอื่นๆอีก ที่มีความเห็นผิดในเรื่องของบาปบุญคุณโทษ มีความเห็นผิดว่าบาปไม่มี บุญไม่มี ชาตินี้ชาติเดียวตายแล้วก็จบสิ้นกัน เป็นต้นโดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 11:31:50 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 8
- มานเจตสิก
มานเจตสิกเป็นธรรมชาติที่มีอวดดื้อถือ มีการทะนงตน ยกย่องตน เพราะเรามีความยินดีในวงศ์ตระกูล ฐานะ การศึกษา รูปสมบัติ ทรัพย์สมบัติ ตำแหน่งหน้าที่การงานของเราดังนั้นขณะที่เรามีมานะทะนงในความรู้ของเรา ขณะนั้นโลภมูลจิตก็เกิดขึ้นแล้ว มานะจึงเกิดขึ้นประกอบกับโลภะเป็นบางครั้งบางคราวเท่านั้น ดังนั้นจะเห็นได้ว่า จิตเป็นธรรมที่รู้อารมณ์เท่านั้น แต่ตัวที่มีบทบาทมากคือเจตสิกที่ประกอบ เมื่อเราศึกษาเข้าใจแล้ว ก็จะสามารถเข้าใจสภาพจิตที่เกิดขึ้นว่าเป็นไปอย่างไร ด้วยอำนาจของกิเลสร้ายอะไรที่เข้าปรุงแต่ง กิเลส ก็คือธรรมชาติที่ทำให้จิตเร่าร้อน เศร้าหมอง ทั้งโลภเจตสิก ทิฏฐิเจตสิก มานเจตสิก ก็จัดเป็นกิเลส
สิ่งสำคัญ ความทะยานอยากได้ในอารมณ์ต่างๆ ทำให้เราดิ้นรนต่อสู้ แสวงหาเพื่อให้ได้ในสิ่งที่ต้องการ จนบางครั้งถึงขั้นกระทำทุจริตขึ้น เกิดการลักทรัพย์ พูดปด เป็นต้นโดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 11:37:54 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 9
*โทจตุกเจตสิก ๔ ได้แก่ โทสเจตสิก อิสสาเจตสิก มัจฉริยเจตสิก กุกกุจจเจตสิก โดยมีโทสเจตสิกเป็นประธาน
โทจตุกเจตสิก ประกอบได้กับโทสมูลจิต ๒ ดวงตามสมควร
- โทสเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่ประทุษร้ายอารมณ์ มีความดุร้ายหยาบกระด้าง (: ดุจอสรพิษที่ถูกตี)
- อิสสาเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่ไม่พอใจในสมบัติ หรือคุณความดีของผู้อื่น
- มัจฉริยเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่มีความหวงแหนในสมบัติ หรือคุณงามความดีของตน
- กุกกุจจเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่มีความรำคาญใจในทุจริตที่ได้ทำไปแล้ว และในสุจริตที่ยังไม่ได้ทำ
โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 11:43:10 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : )
สลักธรรม 10
ถีทุกเจตสิก ๒ ได้แก่ ถีนเจตสิก มิทธเจตสิก โดยมีถีนเจตสิกเป็นประธาน และเจตสิกทั้ง๒ ดวง เกิดพร้อมกันเสมอ
ถีทุกเจตสิก ประกอบกับอกุศลสสังขาริกจิต ๕ ดวง (ขณะที่จิตมีกำลังอ่อน)
- ถีนเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่ทำให้จิตหดหู่ท้อถอยจากอารมณ์ด้วยอำนาจความเกียจคร้าน หรือหมดความเพียร เฉื่อยชา อยากจะนอน
- มิทธเจตสิกหมายถึง ธรรมชาติที่ทำให้เจตสิกเซื่องซึมท้อถอยจากอารมณ์ ด้วยอำนาจความไม่มีความสามารถ ไม่อาจสำเร็จการงานได้ เกิดอาการง่วงเหงาหาวนอน
ความง่วงเกิดขึ้นทำให้การงานอันเป็นกุศลลดกำลังลง จึงจัดว่าเป็นบาป
โดย ภญ.ธัญนันทน์ เลิศหิรัญวงศ์ [30 ต.ค. 2557 , 11:50:31 น.] ( IP = 27.145.82.120 : : ) [ 1 ] [ 2 ]
ขอเชิญแสดงความคิดเห็น คำเตือน
- การแอบอ้างใช้ชื่อบุคคลซึ่งอาจทำให้บุคคลนั้นเกิดความเสียหาย อาจถูกดำเนินคดีทางกฏหมายได้
- การโพสรูปภาพที่ไม่เหมาะสม หรือ ไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของภาพ อาจถูกดำเนินคดีทางกฏหมายได้
- หากพบเห็นรูปภาพหรือกระทู้ที่ไม่เหมาะสมสามารถเมล์เข้ามาได้ที่ freewebboard@thaimisc.com โดยระบุ subject "กระทู้ไม่เหมาะสม" พร้อมทั้งระบุ ADDRESS ของเว็บบอร์ด
ผู้ช่วยเหลือ-แหล่งข้อมูล |
[ คีตธรรม ] [ ตารางสี ] [ ค้นหาเพลง ] |
ลานภาพ |
ค้นหา |
สร้างสรรค์โดย http://www.abhidhamonline.org |